23 października 2011 roku wchodzi w życie istotna zmiana kodeksu cywilnego, która w prawie spadkowym wprowadza szereg innowacji, w szczególności bardzo potrzebną instytucję zapisu „windykacyjnego”. Dotychczasowa instytucja „zapis” otrzymuje nazwę „zapis zwykły” – dla przypomnienia istotą zapisu zwykłego jest to, że zapisobierca (czyli ten, na rzecz którego zapis uczyniono) uzyskuje korzyść kosztem majątku spadkowego. Zapisobierca z zapisu zwykłego jednak nie staje się spadkobiercą. Również dla przypomnienia elementy zapisu zwykłego to między innymi; zapis zwykły można uczynić tylko w testamencie, zapis zwykły można dokonać tylko na rzecz oznaczonej osoby, poprzez zapis zwykły następuje nałożenie na podmiot obciążony obowiązku spełnienia świadczenia majątkowego. Zmiana nazwy zapis na zapis zwykły służy wprowadzeniu zupełnie nowej postaci zapisu – „zapisu windykacyjnego”.
Jest to nowa postać rozrządzenia testamentowego spadkodawcy. Ważne. O ile zapis zwykły ma charakter obligacyjno – zobowiązaniowy (w szczególności zapisobierca z zapisu zwykłego nie staje się właścicielem zapisanej rzeczy w razie śmierci spadkodawcy automatycznie – ma prawo do domagania się tego) o tyle zapis windykacyjny ma charakter taki, że już z chwilą otwarcia spadku (chwila śmierci spadkodawcy) oznaczona osoba – zapisobierca (z zapisu windykacyjnego) nabywa określony przedmiot z mocy prawa.
Warto zapoznać się z konstytuującym instytucję zapisu windykacyjnego artykułem 981 ze znaczkiem 1 KC „§ 1. W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny).§ 2. Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być: 1) rzecz oznaczona co do tożsamości, 2) zbywalne prawo majątkowe, 3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne, 4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.”
Tylko w testamencie. Zapisu windykacyjny można dokonać tylko w testamencie sporządzonym przed notariuszem (forma aktu notarialnego). Skutki zapisu windykacyjnego powstają z mocy prawa – ex lege. Tak więc zapisobierca windykacyjny ma sytuacje podobną do spadkobiercy. Warto zauważyć, że przedmiot zapisu windykacyjnego nie wchodzi w skład spadku. Spadkobierca nie ma obowiązku wykonania zapisu bo dany przedmiot staje się własnością zapisobiercy z samego prawa – pozostaje jedynie kwestia wydania określonego przedmiotu zapisu windykacyjnego na przykład nieruchomości, samochodu itd uprawnionemu z zapisu windykacyjnego.
Regulacja wprowadza szereg szczegółów patrz między innymi artykuł 981 KC ze znaczkiem 2. „Zapis windykacyjny jest bezskuteczny, jeżeli w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia.
Zbigniew Kubiński
Tu możesz pobrać tekst ustawy nowelizującej KC ze strony sejm.gov.pl Dz.U. 2011 nr 85 poz. 458 Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Pobierz http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20110850458&type=2
Wysyłam...